Kiedy zgłoszenie będzie bezzasadne?

Zdarzają się zgłoszenia, które koordynator zamknie bez rozpatrywania od razu po przeczytaniu. Dlaczego tak się dzieje? Czy jest to zgodne z dyrektywą 2019/1937 oraz z polskim projektem ustawy?

Wymogi formalne zgłoszenia

Zgłoszenie to ustne lub pisemne przekazanie informacji o naruszeniu prawa zgodnie z wymogami określonymi w ustawie. Nie może być to jednak informacja każda, musi ona spełnić przewidziane regulacjami prawnymi przesłanki takie jak:

  • Jest to informacja w kontekście związanym z pracą.
  • Musi mieć podłoże przedmiotowe w zakresie wymienionym enumeratywnie w projekcie ustawy.
  • Musi istnieć uzasadniona podstawa sygnalisty, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonania zgłoszenia lub ujawnienia.
  • Musi być to informacja, która stanowi o naruszeniu prawa.
  • Musi być to informacja skonkretyzowana, pozwalająca na weryfikacje naruszenia.
  • Informacja przekazana w dobrej wierze sygnalisty w celu polepszenia organizacji.

Brak uszczegółowienia zgłoszenia

Pierwszym powodem zamknięcia sprawy, z którą jest związane naruszenie jest zbyt mała ilość podanych konkretów w dokonanym zgłoszeniu. Sygnalista co prawda zarysowuje ogólną sytuację, ale nie wiemy jednej z następujących rzeczy:

  • Gdzie dokonano naruszenia?

Podanie organizacji, w której dążymy do poprawy sytuacji jest podstawą dobrej wiary osoby zgłaszającej naruszenie. Działanie na własną korzyść nie podlega ochronie, która udzielana jest sygnaliście.

  • Na czym polegało naruszenie? W jaki sposób doszło do naruszenia?

Osnowa sprawy umożliwia na weryfikacje czy dany temat leży w zakresie tematycznym regulacji o ochronie sygnalisty i pozwala na podjęcie odpowiednich działań następczych.

  • Kiedy doszło do naruszenia?

Jest to istotne również ze względu na działania następcze. Jeżeli do naruszenia doszło bardzo dawno temu lub osoba, która się go dopuściła nie pracuje już w obrębie organizacji – może być niemożliwe podjęcie działań następczych.

  • Więcej szczegółów?

Zawsze można w zgłoszeniu podać więcej szczegółów, które pozwolą na usprawnienie podejmowanych działań następczych, a nawet mogą zwiększyć wagę danego zgłoszenia zmuszając podmiot prawny do skonkretyzowania danej sprawy.

Ponowienie zgłoszenia – czyli znów o szczegółach

Warunku ponowienia zgłoszenia dopatrujemy się w dyrektywie UE 1937/2019, która stanowi, że ponowne zgłoszenie wewnętrzne, które było już wcześniej rozpatrzone, powinno zostać zamknięte. Oczywiście sytuacja kształtuje się inaczej jeżeli zawarto dodatkowe informacje – można powiedzieć, że zgłoszeniem rządzi szczegół.

Podmiot prawny powinien jednak dokładnie analizować każde zgłoszenie. Taki sam tytuł zgłoszenia nie znaczy od razu, że z automatu powinniśmy je zamknąć. Każdy nawet najmniejszy szczegół może wspomóc organizacje i może być podstawą do uzupełnienia wcześniejszego postępowania o dodatkowe działania następcze.

Co jeżeli nie rozpatrzono mojego zgłoszenia?

Podmiot prawny powinien w terminie 7 dni od otrzymania zgłoszenia odpowiedzieć, że takie zgłoszenie do niego dotarło. Jest to wymóg, który dokonywany jest jeszcze przed analizą zgłoszenia. Następnie w terminie trzech miesięcy podmiot udziela analizy zgłoszenia, a jeżeli to konieczne również jego rozpatrzenia i podejmuje działania następcze. W tym właśnie czasie jako sygnalista mogę uzyskać informacje, że moje zgłoszenie okazało się bezzasadne i zostanie ono zamknięte.

Co jednak jeżeli nie otrzymałem odpowiedzi albo uważam, że mimo opinii mojej organizacji zgłoszenie jest zasadne?

Sygnalista może wtedy skorzystać zgłoszenia zewnętrznego do instytucji państwowej, a w razie dalszej potrzeby również dokonać ujawnienia publicznego w mediach.

Jak działa sygnalista?

Jest to osoba, która bez żadnych konsekwencji odwetowych identyfikuje i zgłasza wszelkie przejawy nieprawidłowości zachodzące w organizacji. Sygnalista musi więc posiadać prawdziwe (bądź podejrzenie tej prawdziwości) informacje, które zgłasza w dobrej wierze w celu polepszenia funkcjonowania organizacji. Sygnalista dokonuje zgłoszenia w swoim imieniu, osobiście jako osoba fizyczna, ale zgłoszenie może być dokonane również na rzecz innej osoby albo ogólnie całej organizacji.

Jakich jest pięć konsekwencji sygnalizowania nieprawidłowości?

  • Działanie w dobrej wierze przez sygnalistę.
  • Podjęcie weryfikacji zgłoszenia przez podmiot prawny operujący procedurą wewnętrzną lub podmiot prawny operujący procedurą zewnętrzną.
  • Konieczność podjęcia działań następczych przez podmiot prawny jeżeli zgłoszeni było zasadne.
  • Dbanie o reputacje podmiotu prawnego oraz polepszenie relacji społecznych w zespole.

Zapobieganie nieprawidłowością poprzez świadomość odpowiedniej procedury wewnętrznej lub zewnętrznej do zgłaszania naruszeń.

 

Ochrona sygnalistów

Jeśli jesteś świadkiem naruszenia prawa w pracy masz prawo zgłosić to w miejscu pracy, za pomocą procedury chroniącej sygnalistów zgłaszających naruszenia. Przeczytaj kim jest sygnalista?

Jeśli w Twojej ocenie doszło do naruszenia prawa przez pracodawcę, masz prawo to jako pracownik zgłosić. Na początek powinieneś to zgłosić w ramach wewnętrznych procedur chroniących sygnalistów i wyznaczonym poufnym kanałem zgłoszeniowym, takim jak np. SYGNALISTA24.info. Reguluje to ustawa o sygnalistach. Ta ustawa również chroni Ciebie jako sygnalistę.

Pamiętaj! Ustawa chroniąca sygnalistów przewiduje kary za stosowanie sankcji czy odwetu na pracowniku/sygnaliście. Prawo również przewiduje kary za zgłaszanie nieprawdziwych informacji.

Kto jest zobowiązany do wdrożenia ustawy chroniącej sygnalistów?

Tutaj znajdziesz listę podmiotów zobowiązanych wdrożyć ustawę o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (ustawa o sygnalistach) oraz listę instytucji obowiązanych wdrożenie ustawy AML o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu i stworzenie anonimowych i poufnych kanałów zgłoszeniowych.

Bezpieczny kanał zgłoszeniowy

Pamiętaj! Nie każdy pracodawca tworzy poufny kanał zgłoszeniowy lub ma dobrze przygotowane procedury/regulamin chroniący sygnalistów.

Jeśli uznasz, że system dotyczący sygnalistów nie wyznaczył stosownych procedur lub stworzone kanały zgłoszeniowe nie są bezpieczne i grozi Ci odwet, możesz przestępstwo zgłosić również na policję lub do prokuratury.

Zobacz również:

Zainteresuje osoby odpowiedzialne za system chroniący sygnalistów w pracy

Bezpieczeństwo sygnalisty i poufność informacji to podstawa

Zobacz także:

Poradnik dla sygnalisty

Zobacz więcej: