Jesteś chory i idziesz do pracy? Twój pracownik jest chory, ale go potrzebujesz? Czym jest prezenteizm? Tutaj dowiesz się więcej na temat sytuacji chorego pracownika w pracy i jakie niesie to zagrożenia.

Chory pracownik w pracy, co zrobić?

Pracodawca wie, że nadgorliwość pracownika (czy na pewno nadgorliwość?), który pojawia się w pracy, powoduje zarażanie pozostałych osób. W związku z pandemią COVID-19 zarówno pracownicy i pracodawcy, właściciele firm mają świadomość, jakie niesie to za sobą zagrożenia. Powyższa sytuacja to właśnie prezenteizm.

Dlaczego chory pracownik przychodzi do pracy? Powodów jest kilka:

  • utrata pracy i strach przed nią – sytuacja rodzinna, sytuacja na rynku pracy lub zagrożenia wewnątrz firmy powoduje, że osoba chora nie chce skorzystać ze zwolnienia lekarskiego.
  • nadmierne poczucie obowiązku – często pracownik (czyżby niezastąpiony?) decyduje się na przyjście do pracy z uwagi na brak zastępstwa, mnóstwo zadań do wykonania, naglących terminów. Ponadto jest to osoba często dbającą o bardzo dobrą ocenę i niezawodność. Podczas choroby zrobi wszystko by dotrzeć do pracy, by przy okazji nie utracić dobrego wizerunku;
  • niechęć przed utratą części środków finansowych – pracownik zatrudniony na umowę o dzieło lub umowę zlecenie niestety nie dostanie wynagrodzenia za urlop chorobowy. Zatem strata finansowa jest dotkliwa i świadomość, że będzie leżeć w łóżku bez zapłaty za ten okres jest jeszcze bardziej demotywujący;
  • obawa przed utratą dodatkowych premii uznaniowych czy premii okresowych – duże podmiotów, jak w szkole do dobrego zachowania, premiuje i promuje pracowników, którzy mają wysoką, najlepiej 100% frekwencją w pracy

Bardziej martwimy się o pracę niż o zdrowie

Na przełomie ostatnich trzech dekad było kilka, mocno zapadających w pamięć, okresów bezrobocia. Mając świadomość utraty pracy, środków do życia, następnie okres poszukiwania następnej pracy powoduje, że pracownik przychodzi do pracy chory, lecząc się w trakcie wykonywania obowiązków.

Jaka jest sytuacja pracodawcy?

Praca chorego pracownika powoduje na pewno:

  • spadek wydajności i jakości pracy w zależności od pełnionej roli i wykonywanych obowiązków
  • formy pracownika, wielokrotnie zaognienie choroby przez powikłania i wydłużenie czasu rekonwalescencji,
  • niedogodności i zakażenia dla innych,
  • w przypadku reprezentacji firmy przez chorego na zewnątrz istnieje możliwość otrzymania sankcji za niedopełnienie warunków umowy, nieprzestrzegania reżimu sanitarnego, BHP itd.,

Co może zrobić pracodawca z chorym pracownikiem?

Pierwsze rozwiązanie. Niektórzy eksperci proponują by pracodawca nie dopuścił pracownika do pracy. Może żądać (nie zmusić!) również pójście do lekarza.

  • Uzasadnieniem jest obowiązek pracodawcy do organizowania procesu pracy oraz konieczności zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w myśl art. 15 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666) dalej k.p.
  • UWAGA! Należy to zrobić w sposób delikatny by nie zostać posądzony o zarzut seksizmu czy molestowania. Takie działania mogą zostać potraktowane jako zbyt daleko idące ponieważ pracodawca nie dysponuje specjalnie stosownymi instrumentami prawnymi do przebadania pracownika.

Drugim rozwiązaniem jest wdrożenie bezpiecznego i skutecznego podejścia do takich sytuacji i promować zachowania zapobiegające prezenteizmowi. Jak to robić?

  • Po pierwsze nie premiować wyłącznie obecności w pracy i maksymalnej frekwencji, po drugie brać czynny udział w profilaktyce, szczepieniu wszystkich pracowników np. na grypę, po trzecie promować zdrowy tryb życia i zachęcać do udziału ćwiczeniach, fitness, rozwijaniu pasji czy hobby, po czwarte wdrożyć regularne badania dla pracowników (np. badania ciśnienia, poziomu cukru itd.) i po piąte serwować, jeśli to możliwe, również dodatkowe posiłki i wodę dla pracowników.

Kolejnym krokiem są rozwiązania kulturowe w organizacji. Dział HR, kadry powinny zaplanować i wspólnie z innymi komórkami wdrożyć plan ciągłości działania na wypadek absencji pracownika tak by w skuteczny sposób zabezpieczyć działanie firmy.

Jak odsunąć chorego pracownika od pracy?

Jeśli w ocenie przełożonego pracownik ze względu na stan zdrowia nie może wykonywać swoich obowiązków, przełożony ma prawo i może go odsunąć od pracy. Zgodnie z art. 209 [2] § 2 pkt 1 kodeksu pracy w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne. Jednak i w tej sytuacji szef nie może zlecić podwładnemu obowiązkowej kontroli u lekarza pierwszego kontaktu.

Jeśli istnieje rzeczywiście uzasadnione podejrzenie choroby, pracodawca może zaś spróbować wysłać pracownika na badania kontrolne, zawsze na koszt pracodawcy. Wizyta kontrolna ma na celu ustalenie, czy pracodawca może dopuścić pracownika do pracy na zajmowanym stanowisku i czy będzie to bezpieczne dla zatrudnionego.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2002 r. , sygn. akt I PK 44/02, w którym czytamy: Aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu art. 229 § 4 k.p. jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.

Kuracja chorego pracownika w domu

Pracodawca bez większych problemów w każdej w zasadzie sytuacji może natomiast wysłać niedomagającego pracownika do domu, zwalniając go jednocześnie z obowiązku świadczenia pracy, np. na dany dzień czy dwa. Za taki czas pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. Taka decyzja uwzględni dobro nie tylko chorego, ale i innych pracowników.

Zgodnie z obowiązkiem pracodawcy wynikającym z art. 207 kodeksu pracy jest chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. To wystarczający powód do wysłania pracownika do domu. Jednocześnie powoduje to, że absolutnie niedopuszczane jest, aby pracodawca zmuszał chorego pracownika do wykonywania obowiązków służbowych a w razie odmowy wyciągał negatywne konsekwencje wobec niedomagającego.

Artykuł: Kontrola chorego pracownika w domu

Co zrobić jeśli pracownik boi się zarabiać mniej? Chorobowe i niższa płaca

Jednym z powodów, dla którego chorujący pracownicy nie korzystają ze zwolnień jest niższe wynagrodzenia wypłacane za czas niedyspozycji. Często to pracodawca może w swoich przepisach wewnętrznych postanowić, że za czas każdej choroby będzie zatrudnionym wypłacał 100 proc. wynagrodzenia. Choć w tym wypadku może z kolei dojść do nadużyć.

Wszyscy pracownicy na szczepienia ochronne

W ramach dbałości o zatrudnionych często pracodawcy finansują szczepionki przeciwko grypie.

UWAGA! Poddanie się szczepieniu jest co do zasady swobodną decyzją pracownika. I tu także nie ma żadnych możliwości prawnych, aby pracownika do nich zmusić, a opornego ukarać.

Natomiast pracodawca ma jeszcze jeden argument, o którym mowa w innym artykule. Rażące niedbalstwo, związane z lekkomyślnym zachowaniem np. w zakresie BHP. Zapraszamy do lektury.

Ochrona sygnalistów

Jeśli jesteś świadkiem naruszenia prawa w zakresie prawa pracy (kodeksu pracy), masz prawo zgłosić to w miejscu pracy, za pomocą procedury chroniącej sygnalistów zgłaszających naruszenia. Przeczytaj kim jest sygnalista?

Jeśli w Twojej ocenie doszło do naruszenia prawa przez pracodawcę, jako pracownik masz prawo to zgłosić. Na początek powinieneś to zgłosić w ramach wewnętrznych procedur chroniących sygnalistów i wyznaczonym poufnym kanałem zgłoszeniowym, takim jak np. SYGNALISTA24.info. Reguluje to ustawa o sygnalistach. Ta ustawa również chroni Ciebie jako sygnalistę.

Pamiętaj! Ustawa chroniąca sygnalistów przewiduje kary za stosowanie sankcji czy odwetu na pracowniku/sygnaliście. Prawo również przewiduje kary za zgłaszanie nieprawdziwych informacji.

Chory pracownik w pracy. Podsumowanie

W okresie trwającej cyklicznie pandemii COVID-19 pracodawcy i pracownicy szczególną uwagę zwracają na wykonywanie pracy w odpowiednich warunkach wśród zdrowego personelu. Każdy z pracowników powinien wziąć pod uwagę zagrożenie, jakie niesie jego choroba. Bądźmy odpowiedzialni za nasz zespół.

 

Zobacz również:

Załącznik, do pobrania:

Zobacz więcej: