(Cyber)Bezpieczna szkoła

Można powiedzieć, że na przełomie kilku ostatnich lat polska szkoła przeżyła przeskok cywilizacyjny. Wprowadzenie nauczania zdalnego, rozwój kompetencji cyfrowych, powszechna dostępność sztucznej inteligencji czy wprowadzanie cyfrowych rozwiązań w nauczaniu z pewnością wprowadzają powiew świeżości. Jednak czy system edukacji w naszym kraju gotowy jest do aktualizacji? Czy szkoła 2.0 to realna wizja czy tylko fantazja?

Pokolenie Cyfrowe

Musimy pamiętać również o tym, że w dzisiejszym cyfrowym świecie Internet stał się integralną częścią edukacji i codziennej komunikacji uczniów, nauczycieli oraz pracowników szkół. Mając to na uwadze, nasuwa się wniosek. Czy wykazujemy się szczególną dbałością o to, by wewnątrz organizacji, jaką stanowi każda szkoła, panowały wysokie standardy ochrony. Jeśli dochodzi do naruszeń, to dla dobra pracowników szkoły, rodziców i dzieci trzeba rozwiązać problem, zanim urośnie do rozmiarów niszczących relacje między stronami i dobre imię placówki. Można to zrobić na kilku polach.

Cyberbezpieczeństwo w szkole

Szkoły muszą przygotować się na minimalizowanie zagrożeń, na które narażeni są uczniowie korzystający z Internetu. Najczęściej spotykane zagrożenia obejmują:

Phishing – oszustwa mające na celu wyłudzenie danych logowania do systemów edukacyjnych lub kont osobistych.

Cyberprzemoc – nękanie, wyśmiewanie lub poniżanie innych uczniów w sieci, co może prowadzić do poważnych problemów psychicznych.

Nieodpowiednie treści – uczniowie mogą natknąć się na materiały pornograficzne, przemoc czy dezinformację w postaci fake newsów.

Cyberflashing – polega na rozsyłaniu przez sprawców nieocenzurowanych zdjęć o charakterze seksualnym, a nawet pornograficznym, najczęściej przy pomocy Bluetooth lub aplikacji społecznościowych.

Cyberflashing – jak się przed tym chronić?

Chociaż szkoły są świadome zagrożeń, poziom ich przygotowania jest zróżnicowany. Duże, dobrze finansowane placówki w większych miastach często dysponują nowoczesnym oprogramowaniem zabezpieczającym, politykami bezpieczeństwa oraz regularnymi szkoleniami dla personelu. W mniejszych miejscowościach sytuacja wygląda gorzej – brakuje zasobów, a cyberbezpieczeństwo nie jest priorytetem, co zwiększa ryzyko dla uczniów.

Technologia to tylko jedno z narzędzi obrony przed zagrożeniami cybernetycznymi. Równie istotna jest edukacja. Szkoły powinny nie tylko uczyć przedmiotów ścisłych czy humanistycznych, ale także rozwijać kompetencje związane z bezpiecznym korzystaniem z Internetu. Edukacja na temat cyberbezpieczeństwa powinna obejmować zarówno uczniów, jak i nauczycieli oraz rodziców.

Stare zasady pod nową nazwą (Sygnalista)

W każdym zakładzie pracy, a takim też jest szkoła w stosunku do nauczycieli, pracownicy powinni dążyć do podnoszenia standardów pracy, czy też dbania o swoje prawa oraz bezpieczeństwo. Rozwój i podnoszenie standardów powinno być dobrze przyjmowane, a osoby zgłaszające kłopot czy mające pomysł na usprawnienie działania powinny być nagradzane. Tym czasem często dzieje się zupełnie odwrotnie. Jeżeli zgłasza się jakiś problem do często jest on zamiatany pod przysłowiowy dywan lub o zgrozo osoba zgłaszająca problem nazywana jest Konfidentem lub kapusiem.

Ustawa o ochronie sygnalistów:

Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 roku wprowadza mechanizmy umożliwiające pracownikom edukacji anonimowe zgłaszanie nadużyć i dyskryminacji. Celem jest zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa w szkołach. Ustawa wymaga wprowadzenia systemów zgłaszania w szkołach.

Wymogi dla szkół:

- Szkoły, które muszą wprowadzić procedury, miały czas do 24 września 2024 roku.
- Systemy zgłaszania powinny zapewniać anonimowość sygnalistów i chronić ich przed reperkusjami.

Konsekwencje za niewdrożenie:

- Szkoły, które nie wprowadzą wymaganych procedur, mogą zostać ukarane.
- Ważne jest, aby wszyscy pracownicy zrozumieli i stosowali przepisy ustawy w praktyce.

Ustawa ma na celu ochronę pracowników, umożliwiając im zgłaszanie nieprawidłowości bez obaw o negatywne konsekwencje.

Ochrona danych osobowych

W 2024r. pojawiły się nowe przepisy prawne związane z wprowadzeniem standardów ochrony dzieci tzw. „Ustawa Kamilka”, które może nie wprost, jednak mają znaczący wpływ na obowiązujące przepisy dotyczące ochrony danych osobowych. Dlatego nasuwają się pytania dotyczące zgodności nowych regulacji krajowych z unijnymi standardami ochrony danych osobowych. Kluczowym aspektem jest, w jaki sposób nowe przepisy wpłyną na przetwarzanie danych osobowych w szkołach oraz jakie obowiązki spoczywają na podmiotach przetwarzających dane w świetle nowej ustawy.

Aktualizacja procesu rekrutacji i zatrudnienia:
- Rekrutacja pracowników mających kontakt z dziećmi będzie uwzględniać nowe wymogi dotyczące ochrony dzieci.
- Kandydaci muszą być informowani o obowiązkach ustawowych oraz konieczności weryfikacji w rejestrach karnych.
- Przed rozpoczęciem pracy, kandydaci będą musieli dostarczyć zaświadczenia o niekaralności i inne dokumenty.
- Proces zatrudnienia będzie wymagał zbierania danych osobowych oraz określenia okresów ich przechowywania.
Zabezpieczenie danych:
- Niezbędne będzie przeprowadzenie audytów i ocen efektywności zabezpieczeń technicznych, takich jak szyfrowanie danych i mechanizmy uwierzytelniania.
- Szkoły powinny monitorować i aktualizować procedury zarządzania danymi, w tym kontrolę dostępu i polityki backupu.
Prowadzenie dokumentacji interwencyjnej:
- Wdrażanie Standardów ochrony małoletnich wymaga opracowania dokumentacji interwencyjnej, w tym rejestru interwencji oraz planów wsparcia dla dzieci.
- Należy zapewnić spełnienie obowiązków informacyjnych wobec uczestników postępowań interwencyjnych i ustalić zasady przechowywania danych.
Aktualizacja Rejestru Czynności Przetwarzania:

- Rejestr Czynności Przetwarzania będzie zaktualizowany o nowe procesy, w tym te dotyczące interwencji.
- Wprowadzone zmiany obejmą szczegółowe informacje dotyczące celów przetwarzania danych, rodzajów przetwarzanych danych, ich odbiorców oraz okresów przechowywania.

Te zmiany mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i ochrony danych w szkołach.

Zagrożenia w cyberprzestrzeni będą ewoluować, jednak szkoły mogą się na nie przygotować, inwestując w edukację, nowoczesne technologie oraz współpracę z rodzicami. Zapewnienie uczniom bezpiecznego środowiska online to zadanie, które wymaga zaangażowania całej społeczności szkolnej.

Podsumowanie

Skok wykonany w ostatnim czasie może napawać dumą, wraz z rozwojem i nowymi możliwościami pojawiają się nowe zagrożenia. Jednak wydaje się, że obrany kierunek jest słuszny, wracając do pytania, czy aktualizacja systemu edukacji w naszym kraju jest już możliwa? Zdaje się ,że ta aktualizacja trwa, a szkoła 2.0 w ciągu kilku lat może stać się rzeczywistością.

Autor: Hubert Fatalski

Artykuły powiązane:

https://sygnalista24.info/ustawa-o-sygnalistach-jako-narzedzie-do-ochrony-uczniow/