Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa - dyrektywa 2019/1937
Postanowieniem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (zwanej Dyrektywą o sygnalistach) wszystkie kraje członkowskie UE, w tym Polska, powinny wprowadzić do 17 grudnia 2021 r. wszelkie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania systemu zarządzania zgłaszaniem nieprawidłowości.
Kogo chroni Dyrektywa o sygnalistach?
Dyrektywa o sygnalistach chroni osoby dokonujące zgłoszeń, które posiadają informacje na temat naruszeń związanych z pracą, w tym:
- pracowników, przyszłych pracowników i byłych pracowników,
- osoby prowadzące działalność gospodarczą,
- akcjonariuszy lub wspólników,
- osoby będące członkami organu administrującego, zarządzającego lub nadzorującego przedsiębiorstwa, w tym członków niewykonawczych,
- wolontariuszy i stażystów, bez względu na to czy otrzymują oni wynagrodzenie,
- osoby pracujące pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców.
Dyrektywa chroni również:
- osoby pomagające w dokonywaniu zgłoszenia,
- osoby trzecie powiązane z osobami dokonującymi zgłoszenia, które mogą doświadczyć działań odwetowych w kontekście związanym z pracą, takich jak współpracownicy lub krewni,
- podmioty prawne, które stanowią własność osoby dokonującej zgłoszenia, dla których taka osoba pracuje lub które są w inny sposób z nią powiązane w kontekście związanym z pracą.
Czego mogą dotyczyć naruszenia?
- zamówienia publiczne,
- usługi, produkty i rynki finansowe oraz zapobieganie praniu brudnych pieniędzy,
- bezpieczeństwo produktów i ich zgodność z wymogami,
- bezpieczeństwo transportu,
- ochrona środowiska,
- ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe,
- bezpieczeństwo żywności i pasz, zdrowie i dobrostan zwierząt,
- zdrowie publiczne,
- ochrona konsumentów,
- ochrona prywatności i danych osobowych oraz bezpieczeństwo sieci i systemów informacyjnych.
- naruszenia, które mają wpływ na interesy finansowe Unii i określone szczegółowo w stosownych środkach unijnych,
- naruszenia dotyczące rynku wewnętrznego, w tym naruszenia unijnych zasad konkurencji i pomocy państwa, jak również
- naruszenia dotyczące rynku wewnętrznego, w odniesieniu do działań, które stanowią naruszenie przepisów o podatku od osób prawnych lub do praktyk mających na celu uzyskanie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem mającym zastosowanie przepisów o podatku od osób prawnych.
Nie jest to zbiór zamknięty. Ustawodawca krajowy w stosownych przepisach może poszerzyć zakres dziedzin lub aktów prawnych, które podlegać będą takim samym wymaganiom jakie są wymienione w Dyrektywie o sygnalistach. Również pracodawca może w wewnętrznych procedurach wskazać przykłady naruszeń, które mogą być zgłaszane kanałem wewnętrznym dla sygnalisty.
Ustawodawca ma prawo określić wielkość kar i sankcji za:
- ujawnienie tożsamości sygnalisty bez jego zgody,
- odwet wobec sygnalisty,
- brak polityki i procedur ochrony sygnalisty wewnątrz organizacji,
- brak rozwiązań przyjmowania naruszeń,
- brak należytej staranności w wykonywaniu działań następczych.
Kraje członkowskie, takie jak Dania, Czechy, czy Słowacja wprowadziły już ustawę o sygnalistach. Przepisy te wskazują wymagania dotyczące ochrony sygnalisty jak również określają m.in. wielkość kar i sankcji za nie przestrzeganie zasad. Więcej szczegółów znajdą Państwo na naszym blogu.
Projekt ustawy w Polsce o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa jest opracowywany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej i posiada na ten moment roboczy numer UC 101 (na dzień 18.10.). Więcej informacji znajdziesz tutaj: polski projekt, ustawa o sygnalistach. Na naszym blogu, na bieżąco dowiesz się więcej na temat: Przepisy prawa o sygnalistach.
