Ustawa o ochronie sygnalistów - dyrektywa 2019/1937

Postanowieniem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (zwanej Dyrektywą o sygnalistach) wszystkie kraje członkowskie UE, w tym Polska, powinny wprowadzić do 17 grudnia 2021 r. wszelkie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne niezbędne do wykonania systemu zarządzania zgłaszaniem nieprawidłowości.

 

Obecne przepisy wskazują, że pozostał krótki czas na wdrożenie systemu ochrony sygnalistów. Serdecznie zachęcamy do udziału w szkoleniach dla sygnalistów, podczas których omawiamy m.in., w jaki sposób nasza platforma dla sygnalistów spełnia wymagania zawarte w ustawie o ochronie sygnalistów. 

Przeczytaj więcej o tym, kim jest sygnalista.

Kogo chroni Ustawa o sygnalistach?

Ustawa o ochronie sygnalistów i zarówno dyrektywa UE 2019/1937 chroni osobę fizyczną, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszenia prawa zgodnie z prawdą oraz w celu poprawienia jakości funkcjonowania swojej organizacji w kontekście związanym z pracą. Taką osobą jest:

Ustawa I DYREKTYWA CHRONI RÓWNIEŻ:

Czego mogą dotyczyć naruszenia?

Naruszenia objęte zakresem stosowania aktów Unii i aktów Polski w zakresie projektu ustawy oraz dyrektywy z następujących dziedzin prawa:

A także:

Nie jest to zbiór zamknięty. Również pracodawca może w wewnętrznych procedurach wskazać przykłady naruszeń, które mogą być zgłaszane kanałem wewnętrznym dla sygnalisty.

PRZEPISY PRAWA O SYGNALIŚCIE W JEDNOSTKACH JST

Kanał wewnętrzny

Obowiązkiem utworzenia kanału wewnętrznego objęte są podmioty prawne, w których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Podmiot prawny ustala wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych zwanych procedurą zgłoszeń wewnętrznych. Posiadanie wewnętrznej dokumentacji dla sygnalistów jest bardzo ważną kwestią, która pozwala na odpowiednie regulowanie zasad.

Przepisów o obowiązku utworzenia kanału wewnętrznego nie stosuje się do jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców.

Kanał wspólny wewnętrzny

Wszystkie jednostki wykonawcze samorządu terytorialnego są zobligowane do ustalenia wspólnej procedury zgłoszeń wewnętrznych w ramach wspólnej obsługi, która jest możliwa na podstawie przepisów o samorządzie gminnym, powiatowym oraz wojewódzkim w ramach możliwości wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej, pod warunkiem zapewnienia jej odrębności i niezależności od procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych i podejmowania działań następczych.

Współpraca JST z podmiotem zewnętrznym

Jednostka samorządu terytorialnego powinna utworzyć wewnętrzny kanał informatyczny do przyjmowania zgłoszeń o naruszeniu przepisów prawa w urzędzie. Projekt ustawy przewiduje w tym zakresie możliwość podjęcia współpracy z podmiotem zewnętrznym, który ma możliwość udostępnienia bezpiecznego kanału zgłoszeniowego i zobowiązany jest na podstawie zawartej umowy w celu powierzenia obsługi przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych do zapewnienia odpowiednich rozwiązań technicznych zgodnych z ustawą oraz odpowiedniego przetwarzania danych osobowych zgodnego z rozporządzeniem UE 2016/679 RODO.

Nie wiesz, od czego zacząć przy wdrożeniu kanału zgłoszeniowego z podmiotem zewnętrznym? Zapoznaj się z naszą ofertą.

Kanały zgłoszeniowe

Kanał wewnętrzny

Obowiązkiem utworzenia kanału wewnętrznego objęte są podmioty prawne, w których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Kanał zewnętrzny

Sygnalista może dokonać zgłoszenia zewnętrznego również z pominięciem uprzedniego zgłoszenia wewnętrznego.

Zgłoszenie zewnętrzne zgodnie z najnowszym projektem ustawy przyjmowane jest przez Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny.

Ujawnienie publiczne

Sygnalista podlega ochronie w zakresie ujawnienia publicznego, jeżeli dokonuje go po zgłoszeniu wewnętrznym i zewnętrznym lub po samym zgłoszeniu zewnętrznym. Takie ujawnienie publiczne musi dotyczyć naruszenia, które stanowi oczywiste zagrożenie interesu publicznego. Sygnalista jest również chroniony jeżeli od razu użyje ujawnienia publicznego w przypadku, gdy zgłoszenie zewnętrzne naraziłoby go na działania odwetowe lub gdyby byłoby ono oczywiście nieskuteczne.

Ustawodawca ma prawo określić wielkość kar i sankcji za: