Same procedury zgłaszania nieprawidłowości nie gwarantują bezpieczeństwa osobie dokonującej zgłoszenia. Dopiero nadanie sygnalistom szczególnej ochrony adekwatnej do sytuacji, w której mogą się znaleźć, pozwala na kompleksowe uregulowanie whistleblowingu.

Środki ochrony sygnalisty

Dyrektywa o sygnalistach nie wskazuje jakie dokładnie środki ochrony sygnalistów mają wdrożyć państwa członkowskie, a raczej jakiego typu ochrona powinna przysługiwać sygnalistom. Celem takiej regulacji jest umożliwienie poszczególnym krajom skorzystania ze środków ochrony, które w ich porządkach prawnych są już stosowane i będą najbardziej adekwatne do zapewnienia bezpieczeństwa osobom zgłaszającym naruszenia.

Odwet wobec sygnalisty

Zgodnie z dyrektywą zakazane są:

  • wszelkie działania odwetowe, a także
  • groźby i próby podejmowania takich działań.

Odwet może przyjąć formę:

  • zwolnienia,
  • degradacji,
  • nałożenia środków dyscyplinarnych,
  • dyskryminacji, a także
  • znęcania się psychicznego nad pracownikiem.

Należy pamiętać, że za działaniami odwetowymi może stać nie tylko pracodawca, ale także współpracownik, klient, usługobiorca. Wobec takich osób, czy podmiotów państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje.

W zależności od rodzaju działań odwetowych może to być:

  • przywrócenie stanu poprzedniego (np. przywrócenie do pracy),
  • odszkodowanie za rzeczywiste i przyszłe straty finansowe (utracone zarobki w przeszłości lub przyszłości), a także
  • odszkodowanie za inne szkody majątkowe tj.  koszty ochrony prawnej.

Podobnie sankcjonowane powinno być:

  • utrudnianie dokonywania zgłoszeń,
  • naruszanie zasad poufności tożsamości.

Konsekwencje powinny ponieść także osoby świadomie zgłaszające nieprawdziwe informacje.

Istotna jest też regulacja ciężaru dowodu. Wystarczy, że sygnalista udowodni dokonanie zgłoszenia i poniesienie szkody z tego tytułu. Wtedy ciężar dowodu przechodzi na podmiot, który dopuścił się szkodliwego działania. W celu uwolnienia się od odpowiedzialności taki podmiot powinien wykazać, że jego działanie uzasadniono należytymi powodami.

Państwa członkowskie, w tym Polska, powinny zapewnić środki wsparcia w postaci dostępu do kompleksowych, obiektywnych informacji, w tym procedur i środków ochrony prawnej. Wydaje się, że niezbędne będzie także zagwarantowanie nieodpłatnej pomocy prawnej dla sygnalistów.

Odpowiedzialność sygnalisty

Jeśli osoba zgłaszająca naruszenie miała uzasadnione podstawy by sądzić, że zgłoszenie lub ujawnienie jest niezbędne do ujawnienia naruszenia, nie narusza żadnych ograniczeń w zakresie ujawniania informacji. Nie ponosi w związku ze zgłoszeniem lub ujawnieniem żadnej odpowiedzialności.

 

Zapraszamy do kontaktu

zespół SYGNALISTA24.info