Ustawa o sygnalistach jako narzędzie do ochrony uczniów

Ustawa o sygnalistach (Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów; Dz.U. 2024 poz. 928) narzuciła na wszystkie organizacje zatrudniające powyżej 50 pracowników, obowiązek utworzenia kanału wewnętrznego do zgłaszania nieprawidłowości w swojej jednostce. Z punktu widzenia firm, możliwość składania naruszeń mają nie tylko obecni i byli pracownicy, ale i osoby współpracujące lub świadczące usługi na rzecz danej organizacji. Zobacz, kto jeszcze może być sygnalistą.

Ustawa o sygnalistach w odniesieniu do szkół

Wśród wymienionych w ustawie kryteriów naruszeń, w punkcie 17. znajdziemy naruszenie dot. „konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela”. W przypadku szkół nieprawidłowości mogą zgłaszać nauczyciele, pracownicy administracyjni oraz osoby świadczące pracę bez wynagrodzenia (wolontariusze, praktykanci). Co jednak z uczniami?

W kontekście sygnalistów, chodzi głównie o ochronę osób, które są świadkami lub ofiarami naruszeń prawa czy nadużyć. Uczniowie, jako osoby aktywnie uczestniczące w życiu szkoły, mogą zostać dotknięci lub być świadkami takich nieprawidłowości jak:

przemoc rówieśnicza (m.in. psychiczna, fizyczna, relacyjna, materialna – tzw. bullying),
dyskryminacja (np. ze względu na płeć, religię, pochodzenie, orientację seksualną czy niepełnosprawność),
nieprawidłowe traktowanie przez nauczycieli lub innych pracowników szkoły,
naruszenia zasad bezpieczeństwa (np. nieprzestrzeganie przepisów dot. bezpieczeństwa uczniów),
naruszenie zasad równości szans (np. przypadki faworyzowania niektórych uczniów).

Zważywszy na fakt, że temat bullying’u jest niestety coraz bardziej powszechny, należałoby zwrócić szczególną uwagę na ochronę dzieci w placówkach oświatowych. Dokonywanie takich zgłoszeń z pewnością będzie wymagać zadbania o bezpieczeństwo na stopniu nie mniejszym, niż w przypadku sygnalisty.

Młodzież w wieku 11-17 lat, w ciągu całego swojego życia doświadczyło w:

48% przemocy fizycznej,
44% przemocy psychicznej,
18% znęcania się,
17% napaści zbiorowej.

Źródło: Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę

Głównym powodem zatajania tak istotnych zdarzeń przez uczniów jest strach przed odwetem. Wyeliminowanie tego elementu, czyli danie uczniom możliwości zgłaszania takich zdarzeń, zdecydowanie pozytywnie wpłynęłoby nie tylko na samych uczniów, ale i na całokształt funkcjonowania placówki. Na chwilę obecną uczniowie nie mają jednak możliwości korzystania z kanału do zgłaszania naruszeń. Jeśli jednak w niedługim czasie uległoby to zmianie, to każda placówka powinna wybrać dla swoich podopiecznych bezpieczny kanał zgłoszeniowy.

Bezpieczny kanał zgłoszeniowy to taki, który:

zapewnienia sygnaliście poufność i anonimowość,
gwarantuje dostarczenie wiadomości tylko i wyłącznie do wyznaczonego w placówce odbiorcy naruszeń,
gwarantuje anonimowość poprzez kanał zgłoszeniowy (brak osobistego stawiennictwa w placówce),
zabezpiecza i szyfruje dołączone pliki (np. zdjęcia, skany, nagrania),
gwarantuje potwierdzenie odbioru zgłoszenia (wymagane ustawowo),
przyjmuje zgłoszenia (nawet anonimowe) z możliwością ciągłej wymiany korespondencji.

Należy pamiętać, że od momentu złożenia zawiadomienia, każdy sygnalista jest chroniony prawem (pod rygorem nałożenia grzywny lub pozbawienia wolności do lat 3). W przypadku uczniów, ochrona ta miałaby szczególne znaczenie. Dodatkowo, mając na uwadze bezpieczeństwo, dane osobowe sygnalisty nie mogą zostać ujawnione.

Sygnalista w szkole – bezpieczny kanał zgłoszeniowy Sygnalista24.info

Wykorzystywane przez nas zabezpieczenia w postaci szyfrowania i zachowania prywatności gwarantują bezpieczeństwo dla sygnalisty. Mamy dostosowany kanał zarówno dla zgłoszeń wewnętrznych, jak również i zewnętrznych. Dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu, pomożemy we wdrożeniu, w tym także z przygotowaniem dokumentacji dla zgłoszeń zewnętrznych, które nie tylko spełnią wymogi prawne, ale również zapewnią skuteczną ochronę sygnalistów w Państwa organizacji. Korzystając z naszej platformy Sygnalista24.info, zapewniamy bezpieczne kanały zgłoszeniowe, które chronią sygnalistów.

Pamiętaj! Każde zgłoszenie naruszenia jest ważne. Z tego powodu staramy się, aby łatwość obsługi platformy była związana z wysoką ochroną bezpieczeństwa danych.

Jeśli uznasz, że system dotyczący sygnalistów nie jest dostosowany do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych, nie wyznaczył stosownych procedur lub stworzone kanały zgłoszeniowe nie są bezpieczne i grozi Ci odwet, możesz przestępstwo zgłosić również na policję lub do prokuratury.

Podsumowanie

Dla zapewnienia ochrony osobom zgłaszającym, zwłaszcza młodocianych, nadrzędną kwestią dla każdej jednostki powinien być wybór nie najprostszego, ale najbardziej bezpiecznego kanału zgłoszeniowego.

Autor: Janina Woszkowska