Mobbing – co jest?

Cytując polski Kodeks Pracy, Art.  94. §  2.  Mobbing jest definiowany w następujący sposób.

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Co mówi jeszcze Dz.U.2022.1510, Kodeks Pracy, w artykule 94. Mobbing.

§ 1

Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi.

§ 2

Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

§ 3

Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

§ 4

Pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

§ 5

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Formy mobbingu

Mobbing przyjmuje różne formy. Główne jego rodzaje to:

  • nękanie po godzinach pracy — pewne formy mobbingu wykraczają poza miejsce oraz godziny pracy. Przejawia się to prześladowaniem zatrudnionego np. poprzez wysyłanie do niego obraźliwych e-maili, wiadomości tekstowych bądź nagminne wykonywanie telefonów;
  • wszelkie działania szkodliwe dla zdrowia — to np. sytuacja, kiedy pracodawca zmusza pracownika do wykonywania niebezpiecznych, ryzykownych albo nawet szkodliwych dla jego zdrowia lub życia zadań. Łamią przy tym przepisy dotyczące bezpieczeństwa oraz higieny pracy (BHP).
  • szantaż — najczęściej przejawia się on grożeniem pracownikowi zwolnieniem, zakazem korzystania z dóbr firmowych albo pozbawianiem go przysługujących mu praw. Zastraszaniu równie często towarzyszy wulgarne odzywanie się do pracownika, wymuszanie na nim zostawania po godzinach pracy oraz ogólnej uległości;
  • utrudnianie wykonywania pracy — niektóre osoby stosujące mobbing do zatrudnionych specjalnie przeszkadzają im w wykonywaniu czynności zawodowych, blokują wszelki dostęp do danych, zleceń itd. Wpływa to szczególnie na wydajność pracy pokrzywdzonego oraz obniżenie jego kompetencji;
  • izolacja społeczna — to rodzaj mobbingu, który charakteryzuje się sprzysięgnięciem grupy pracowników przeciwko jednej osobie. Przykłady:
    • unikanie jego obecności;
    • wzbudzanie w innych niechęci do poszkodowanego,
    • niebranie go pod uwagę we wspólnych działaniach zawodowych,
    • szerzenie szkodliwych plotek czy
  • brak tolerancji, upokarzanie — często ma to związek np. z orientacją seksualną, wyznaniem lub kolorem skóry. Niektórzy pracownicy doświadczają mobbingu w kwestii swojego wyglądu lub zachowania. Zostaje zniesławiony, bywa powodem do żartów oraz obraźliwych gestów.

Gdzie zgłosić mobbing?

Mobbing w pracy należy zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP).

Link do strony https://www.gov.pl/web/pip/nieodplatne-porady-prawne gdzie każdy znajdzie telefon z bezpłatną pomocą prawną oraz poradą, co należy zrobić w takiej sytuacji (również anonimowo).

Pamiętaj! Należy zgłosić w każdym przypadku, nie tylko nękania przez pracodawcę, lecz również w momencie, kiedy przełożony stanowczo uchyla się od zdyscyplinowania podwładnego, który dopuszcza się nadużyć. Zawiadomienie o takim postępowaniu w pracy wolno także wnieść na policję czy do prokuratury. Interwencję w miejscu zatrudnienia może przeprowadzić nawet Rzecznik Praw Obywatelskich.

Ważne! Według przepisu Kodeksu Pracy mobbing dotyczy jedynie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Czynności szkodzące podwładnemu muszą mieć również charakter długotrwałego działania, zachodzić od minimum pół roku, a także występować co najmniej raz w tygodniu — za mobbing nie zostaną uznane zatem pojedyncze bądź bardzo sporadyczne akty zastraszania.

Mobbing w pracy — co przewiduje polskie prawo?

Zjawisko mobbingu zostało uwzględnione w polskim Kodeksie pracy 14 listopada 2003 r., natomiast prawo o nim stanowiące weszło w życie z początkiem roku 2004. Zgodnie z art. 94 ust. 3 tego aktu prawnego mobbing został określony jako wszelkie działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu polegające na uporczywym, długotrwałym oraz celowym nękaniu.

Jakie konsekwencje mogą spotkać osobę dopuszczającą się mobbingu?

Najważniejsze. Za mobbing w pracy odpowiada pracodawca, nawet w sytuacji, kiedy robi to inny współpracownik. Dlatego należy wdrożyć odpowiednią politykę zarządzania, w której takie sytuacje nie będą miały miejsca. W przypadku, gdy prześladowanie spowodowało u poszkodowanego pogorszenie stanu zdrowia, taka osoba może wystąpić o odszkodowanie z tego tytułu. Zgodnie z ustawą Kodeksu pracy nękanemu zatrudnionemu przysługuje również prawo do wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym. Jeżeli czynności mobbingowe zostaną dobrze udowodnione, wówczas pracodawca może odpowiadać karnie. W związku z tym zostaną mu postawione zarzuty zgodne z charakterystyką nadużyć, których się dopuścił.

Mobbing. Czy mogę to zgłosić jako sygnalista?

Oczywiście. Jeśli jesteś świadkiem mobbingu masz prawo zgłosić to w miejscu pracy. W każdym podmiocie można zgłosić mobbing ustanowioną procedurą chroniącą osoby zgłaszających naruszenia. Reguluje to ustawa o sygnalistach.

Nawet jeśli większość sytuacji tego typu jest bardzo skomplikowana, warto reagować nawet na pojedyncze ślady nadużyć wobec zatrudnionych. W ten sposób można uchronić siebie oraz innych przed o wiele gorszymi skutkami nierównego traktowania w miejscu pracy.

……………………………………………..

Zobacz również:

Załącznik, do pobrania:

Zobacz więcej: